Eigen risico, wat is dat?

Iedereen van 18 jaar of ouder die zorg uit de basisverzekering gebruikt, moet eigen risico betalen. Wij leggen je uit hoe het eigen risico in elkaar steekt en wanneer je het eigen risico wel en niet moet betalen. Voor de basisverzekering geldt in 2024 een verplicht eigen risico van 385 euro. 

Inhoudsopgave

• Wat is eigen risico?
• Het verplicht eigen risico
• Wanneer moet ik eigen risico betalen
• Het vrijwillig eigen risico
• Eigen risico gespreid betalen
• Verschil tussen eigen risico en eigen bijdrage
• Eigen risico 18 jaar

Wat is eigen risico?

Krijg je zorg vergoed vanuit de basisverzekering, dan betaal je een deel van die kosten zelf. Dat is het verplichte eigen risico. De overheid bepaalt elk jaar opnieuw hoe hoog dit eigen risico voor het komende jaar is. Het verplichte eigen risico is ingevoerd om de premie van de zorgverzekering betaalbaar te houden en om mensen bewuster te maken van de kosten voor zorg.

Het verplicht eigen risico

Het verplichte eigen risico geldt voor iedereen van 18 jaar of ouder met een Nederlandse zorgverzekering. Jongeren onder de 18 jaar zijn gratis meeverzekerd bij één van de ouders. Zij hoeven geen eigen risico te betalen wanneer zij gebruik maken van zorg uit het basispakket. Het verplichte eigen risico moet je betalen wanneer je zorg gebruikt die door de basisverzekering wordt gedekt. Het verplichte eigen risico is voor iedereen gelijk en geldt van 1 januari t/m 31 december. 

Pas als je het hele eigen risico hebt verbruikt, zal de zorgverzekeraar de kosten gaan vergoeden. Je betaalt nooit eigen risico voor zorg uit de aanvullende verzekering.

Wanneer moet ik eigen risico betalen?

Wanneer je gebruik maakt van zorg uit de basisverzekering moet je eerst het eigen risico te betalen. Wanneer je het eigen risico volledig betaald hebt, worden verdere behandelingen uit het basispakket vergoed door de zorgverzekeraar. Er is een aantal uitzonderingen waarbij je geen eigen risico hoeft te betalen:

• Huisartsenzorg inclusief de huisartsenpost;
• Kraamzorg en verloskundige hulp;
• Nacontrole bij een orgaandonatie;
• Zorg bij chronische aandoeningen zoals Diabetes Mellitus type 2;
• Zorgkosten voor kinderen tot 18 jaar;
• Tandartskosten voor kinderen tot 18 jaar;
• Wijkverpleging;
• Bruikleen van hulpmiddelen van de thuiszorg.
• Zorg die de aanvullende verzekering vergoedt, bijvoorbeeld alternatieve geneeswijzen of tandartskosten

Heb jij gebruik gemaakt van zorg uit de basisverzekering, dan ontvang je hiervoor een rekening van jouw zorgverzekeraar. Hierop kan je terugzien wat de verzekeraar heeft vergoed en waarvoor jij eigen risico moet betalen. Bij lage bedragen wordt het eigen risico automatisch van je rekening afgeschreven. Informatie hierover kan je terugvinden in de eigen 'Mijn' omgeving van jouw zorgverzekeraar. Het kan best een tijdje duren voordat je een factuur van je eigen risico ontvangt. Ziekenhuizen moeten bijvoorbeeld wachten tot de behandelperiode is verstreken. Dit kan tot 120 dagen duren. 

Het vrijwillig eigen risico

Wanneer je niet of nauwelijks gebruik maakt van zorg die onder het eigen risico valt, kun je ervoor kiezen om het eigen risico te verhogen. Omdat jij zelf meer risico draagt, krijg jij van de zorgverzekeraar korting op je maandelijkse zorgpremie. Hoe hoger het eigen risico, hoe hoger de korting per maand. Hoeveel korting je krijgt, verschilt per zorgverzekeraar. Je kunt het eigen risico verhogen met 100 tot maximaal 500 euro per jaar. Dit bedrag wordt dan opgeteld bij het verplicht eigen risico van 385 euro. Het is belangrijk dat je dit goed in overweging neemt. Mocht je onverwachts toch gebruik maken van zorg uit de basisverzekering, dan moet je wel het hoge eigen risico kunnen betalen. 

Rekenvoorbeeld eigen risico

Je hebt een verplicht eigen risico van 385 euro en kiest voor een vrijwillig eigen risico van 500 euro. Dat komt neer op een eigen risico van 885 euro.
In het ziekenhuis krijgt je een behandeling van 700 euro. Deze 700 euro betaal je helemaal zelf.

885 (eigen risico) - 700 (kosten) = 185 euro eigen risico over

Door de behandeling in het ziekenhuis is nu het meeste van het eigen risico verbruikt. 

Vervolg rekenvoorbeeld

Vervolgens heb je medicijnen nodig via de apotheek. Deze kosten 220 euro.

220 (kosten) - 185 (eigen risico) = 35 euro vergoed door de zorgverzekeraar

Het eigen risico is nu volledig verbruikt. Als er nu zorg wordt gebruikt uit de basisverzekering, zal de zorgverzekeraar deze vergoeden. Er kan geen eigen risico meer in rekening worden gebracht tot het einde van het kalenderjaar.
Let wel op. Het is alleen slim om dit risico te nemen als je 885 euro kunt missen. Het heet niet voor niks een risico. Dit bedrag moet je wel kunnen betalen aan je zorgverzekeraar. Je kan hier bijvoorbeeld geld voor opzij zetten.

Het eigen risico wordt elk jaar opnieuw berekend. De teller begint dan als het ware weer opnieuw op 1 januari. Het tussentijds aanpassen van je eigen risico is niet mogelijk. Je kan niet halverwege het jaar het vrijwillige eigen risico verhogen of verlagen. Wil je het wijzigen, dan zal je moeten wachten tot half november. Je kan dan voor het nieuwe jaar jouw eigen risico veranderen. 

Eigen risico gespreid betalen

Als je liever niet wilt dat er in een keer een groot bedrag van je rekening wordt afgeschreven, kan je er bij de meeste zorgverzekeraars voor kiezen om het eigen risico gespreid te betalen. Je kunt de kosten van het eigen risico dan spreiden over een aantal maanden. Je betaalt dan vaak 10 maanden lang 38,50 euro bovenop je premie. Het eigen risico gespreid betalen is mogelijk voor het verplichte eigen risico. Kies je voor een vrijwillig eigen risico, dan is het niet mogelijk dit vooraf gespreid te betalen. 

Krijg je een rekening van jouw zorgverzekeraar en kan je het bedrag niet in één keer betalen? Neem dan contact op met jouw zorgverzekeraar. Je kan in de meeste gevallen een betalingsregeling treffen om in termijnen de rekening te voldoen.

Heb jij gekozen voor gespreid betalen van het eigen risico, maar weinig tot geen zorgkosten gemaakt. Dan krijg jij het teveel betaalde eigen risico weer terug van de zorgverzekeraar. Dit kan wel even duren, omdat zorgverleners 4 maanden de tijd hebben om behandelingen te declareren. Dat betekent in de meeste gevallen dat je in april van het nieuwe jaar het eigen risico pas terugkrijgt.  

Verschil tussen eigen risico en eigen bijdrage

Voor een aantal vergoedingen uit de basis- en aanvullende verzekering geldt een wettelijke eigen bijdrage. Deze bijdrage staat los van het eigen risico. De eigen bijdrage betaal je per behandeling, zorgsoort of medicijn. Ook wanneer je het eigen risico al verbruikt hebt, zal je de eigen bijdrage zelf moeten betalen. Het kan voorkomen dat je op de rekening van de zorgverzekeraar ziet staan dat je zowel eigen bijdrage als eigen risico moet betalen. Je betaalt altijd eerst de eigen bijdrage over de kosten en daarna wordt de rest verrekend met het openstaande eigen risico. 

Rekenvoorbeeld eigen bijdrage Je hebt alleen het verplichte eigen risico van 385 euro en deze is nog niet verbruikt. Je ontvangt een hoortoestel van 1000 euro. Voor hoortoestellen geldt een eigen bijdrage van 25%.

25% van 1000 euro = 250 euro eigen bijdrage, die betaal je zelf
750 euro valt onder de basisverzekering.

750 (kosten) - 385 (eigen risico) = 365 euro wordt door de verzekeraar vergoed.

Je betaalt voor het hoortoestel van 1000 euro totaal 635 euro zelf.

Let op dat je het eigen risico en de eigen bijdrage niet door elkaar haalt. De eigen bijdrages staan in het vergoedingenoverzicht van je zorgverzekeraar benoemd. Daar kan je terugzien of je een bijbetaling moet doen of niet. Gaat het om zorg uit de aanvullende verzekering, dan weet je zeker dat je hiervoor geen eigen risico hoeft te betalen. 

Eigen risico 18 jaar

Wanneer je 18 jaar wordt, kan je een eigen zorgverzekering afsluiten en gaat ook het eigen risico gelden. Niet alle zorg wordt meer standaard verzekerd door de basisverzekering. Voor kinderen onder de 18 jaar zitten onder andere de tandarts en de fysiotherapeut in de basisverzekering opgenomen. Voor volwassenen geldt dat helaas niet. Gebruik jij zorg uit de basisverzekering, dan zal je hier eigen risico voor moeten gaan betalen. In het jaar dat je 18 wordt, krijg jij een aangepast bedrag aan eigen risico. 

Voorbeeld eigen risico 18-jarige

Word je in augustus 18 jaar en je hebt een eigen risico van 385 euro. Dan wordt het eigen risico dat jaar:

385 / 12 maanden x 4 overgebleven maanden = 128,33 euro eigen risico

Wil je meer weten over de zorgverzekering als je 18 jaar wordt?

Wij hebben het uitgelegd op de pagina: zorgverzekering 18 jaar

Wat is het verschil tussen eigen risico en eigen bijdrage?

Er is een verschil tussen de eigen bijdrage en het eigen risico. De eigen bijdrage is alleen van toepassing op specifieke zorgkosten. Denk aan een eigen bijdrage die je moet betalen voor bepaalde medicatie. 

Het eigen risico daarentegen is het bedrag dat je eerst zelf moet betalen voor bijna alle zorgkosten die onder de basisverzekering vallen. De overige kosten worden vergoed door de basisverzekering.

Zorgverzekering 2025

Wil jij op de hoogte blijven van al het nieuws rondom de zorgverzekering 2025? Zoals wat de zorgverzekering allemaal inhoudt? We houden wij jou op de hoogte van het laatste zorgnieuws. Heb je vragen of kom je er niet helemaal uit? Neem dan gerust contact met ons op. Wij zijn dagelijks bereikbaar op 020 261 1600 of via de chat. 

Veelgestelde vragen over dit onderwerp