Blind overstappen: nog steeds geen duidelijkheid over de vergoeding van ziekenhuizen in 2020

Het jaar is bijna om, maar zorgverzekeraars hebben pas met de helft van de ziekenhuizen een contract voor 2020. Dat blijkt uit een rondgang van ZorgKiezer onder ziekenhuizen en de grote vier zorgverzekeraars. Een kwalijke zaak, vindt directeur van ZorgKiezer Peter Ruys: “Overstappers kunnen nu onmogelijk weten wat de voorwaarden van hun verplichte zorgverzekering zijn.” In De Volkskrant raadt de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) vandaag mensen aan te wachten met hun overstap tot eind december.

Het is intussen gebruikelijk geworden dat consumenten bij het afsluiten van hun zorgpolis niet weten waar ze precies terechtkunnen voor zorg in het volgende jaar. En dat leidt tot onverwachte extra zorgkosten. In oktober berichtte het AD dat 1 op de 3 Nederlanders in het afgelopen jaar verrast is door een forse zorgrekening. In een kwart van de gevallen ging het om mensen die niet wisten dat hun zorgverzekeraar geen contract had met hun zorgverlener of ziekenhuis. Op de website van verzekeraars kunnen verzekerden bekijken of er voor 2020 al een contract is met het ziekenhuis van hun keuze, maar het verschilt sterk per verzekeraar hoeveel duidelijkheid er al gegeven kan worden. Menzis heeft intussen een contract met twee derde van de ziekenhuizen en ook Zilveren Kruis is inmiddels over de helft, maar CZ is nog aan het onderhandelen met 70% van de ziekenhuizen.

Doorleverplicht

CZ geeft wel als enige verzekeraar de garantie er uit te komen met alle ziekenhuizen, maar daar moet volgens Ruys wel een kanttekening bij geplaatst worden. “Bij CZ kun je er wel vanuit gaan dat je in januari terecht kan in het ziekenhuis, maar die garantie geldt niet tot het einde van 2020. CZ maakt namelijk nooit afspraken met ziekenhuizen over een zogeheten doorleverplicht. Bij een doorleverplicht blijft het ziekenhuis gewoon open voor patiënten als het afgesproken aantal behandelingen bereikt is, maar zonder doorleverplicht kan het zijn dat er een patiëntenstop volgt. Dan moeten patiënten uitwijken naar een ander ziekenhuis of komt er een wachtlijst.”

Vaak gaan zorgverzekeraars opnieuw onderhandelen als blijkt dat een ziekenhuis meer zorg moet leveren dan verwacht, maar dat gaat niet altijd goed. Dit jaar konden VGZ-verzekerden al in de zomer niet meer terecht bij het Ikazia Ziekenhuis in Rotterdam en later volgden ook patiëntenstops bij de Zuyderland ziekenhuizen in Heerlen en Sittard-Geleen. Verzekerden van Zilveren Kruis kunnen inmiddels niet meer terecht bij de ziekenhuizen van Ziekenhuisgroep Twente in Almelo en Hengelo, en Medisch Spectrum Twente in Enschede ziet geen ruimte in het budget om al die extra patiënten op te vangen. Dus zelfs als het ziekenhuis een contract heeft in januari kan het zijn dat patiënten in de loop van het jaar toch niet terecht kunnen bij hun ziekenhuis.

Marktwerking

Voor 2020 zeggen zowel VGZ als Menzis nog geen contracten te hebben afgesloten met ziekenhuizen zonder doorleverplicht. Dat betekent dat verzekerden in heel 2020 terecht kunnen bij de ziekenhuizen waarmee nu een contract is afgesloten. Niettemin is VGZ nog in onderhandeling met bijna de helft van de ziekenhuizen en is niet uitgesloten dat er alsnog ziekenhuizen zullen komen waarbij patiënten, net als dit jaar, voor een dichte deur komen te staan.

Eerder deze maand publiceerde VGZ al een video waarin de verzekeraar uitlegt hoe het kan dat verzekerden soms niet langer terecht kunnen bij een zorgaanbieder als het ‘zorgplafond’ is bereikt. Minister Bruins van Medische Zorg vindt dat patiëntenstops een gevolg zijn van de gewenste marktwerking in de zorg en geen reden om in te grijpen. De verwachting is dus dat de situatie in 2020 niet zal verbeteren.

Zorgplafond

Zilveren Kruis en CZ spreken vrijwel nooit een doorleverplicht af, maar kopen extra zorg in bij de ziekenhuizen als dat nodig is. Toch kunnen patiënten voor een verrassing komen te staan als de verzekeraar er bij zo’n nieuwe onderhandeling niet uitkomt met het ziekenhuis.

De enige manier om een zorgplafond zonder doorleverplicht te omzeilen is door te kiezen voor een restitutiepolis.  Ongeveer 10% van de verzekerden heeft een restitutiepolis. Met een restitutiepolis wordt ook ongecontracteerde zorg vergoed en kan de patiënt dus ook bij een patiëntenstop nog terecht bij het ziekenhuis. Voor die zekerheid moet echter wel betaald worden. In 2020 kost de gemiddelde restitutiepolis 127,63 euro per maand. Dat is gemiddeld 120 euro per jaar duurder dan een naturapolis en dat verschil groeit. Volgend jaar stijgt de premie voor de restitutiepolis twee keer zo hard als de premie van naturapolissen.

Ziekenhuizen terughoudend

Nu pas de helft van de ziekenhuizen een contract heeft met verzekeraars voor 2020 raadt de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) aan om pas over te stappen als meer duidelijk is over de ziekenhuiscontracten. Een noodgedwongen advies dat een paar jaar geleden nog niet nodig was. Het duurt ieder jaar langer voor de ziekenhuiscontracten rond zijn. Verzekeraars zien dat de onderhandelingen dit jaar langer duren door de groei van het aantal patiënten, de vergoeding van dure medicijnen en de nog niet afgeronde CAO-onderhandelingen met zorgpersoneel. Ziekenhuizen kunnen daardoor niet goed inschatten hoe de financiële huishouding er volgend jaar uitziet en wat ze met de zorgverzekeraars overeen moeten komen.

ZorgKiezer heeft een overzicht gepubliceerd waarin snel te zien is welke verzekeraars al een contract hebben met de grote ziekenhuizen. Ook is daarin te zien of er een omzetplafond geldt. Peter Ruys: “Consumenten willen weten waar ze volgend jaar aan toe zijn. Het zou beter zijn als we overgaan op meerjarenafspraken, zodat er voor iedereen eerder duidelijkheid is. Ook zou de Nederlandse Zorgautoriteit een deadline voor de contractering moeten gaan handhaven, desnoods met boetes. Duidelijkheid voor de patiënt is een verantwoordelijkheid van zowel zorgverzekeraars als ziekenhuizen.”

ZorgKiezer blijft de komende tijd de onderhandelingen monitoren. Bekijk hier voor het actuele overzicht.

Laatste update op 12 december 2019 – 17:15